In deze blog proberen wij de competenties van de preventiemedewerker toe te lichten zoals ze staan beschreven in onder andere de SER, deze adviseert het kabinet en het parlement. Volgens artikel 13 van de Arbowet moet de preventiemedewerker over voldoende deskundigheid en ervaring beschikken om zo ondersteuning naar behoren te verlenen. Die benodigde deskundigheid moet onder andere in de RI&E zijn vastgelegd. Naast deskundigheden zijn ook vaardigheden nodig om goed te kunnen functioneren. Beide aspecten kunnen door middel van opleiding worden verkregen.

Is de preventiemedewerker verplicht?

Het antwoord op deze vraag is vrij duidelijk namelijk: Ja, de preventiemedewerker is verplicht in ieder bedrijf. Tot 25 personeelsleden incl. uitzendkrachten en stagiaires mag de directeur deze taak zelf op zich nemen. Maar vanaf 25 personeelsleden moet er een personeelslid aangewezen worden die deze taak op zich neemt. Belangrijk wel om te weten is dat deze preventiemedewerker voldoende tijd en ruimte krijgt om deze taak naar behoren uit te voeren. Daarbij moet de preventiemedewerker ook beschikken over de juiste kennis en vaardigheden. In deze blog gaan we wat dieper in op dat onderwerp.

Competentie preventiemedewerker

Welke opleidingen een preventiemedewerker minimaal nodig heeft wordt in grote mate bepaald door de Arbeidsrisico’s van jouw organisatie. De preventiemedewerker die alleen op een kantoorwerkplek werkzaam is zal inhoudelijk met name deskundig moeten zijn op onderwerpen zoals: werkdruk, ongewenste omgangsvormen en beeldschermwerk. Terwijl er in een metaalbedrijf daarnaast ook kennis vereist moet zijn op gebieden zoals: machineveiligheid, geluid, fysieke belasting, gevaarlijke stoffen en intern transport. Ook de positie in de organisatie is van invloed op de benodigde deskundigheden en vaardigheden (ofwel competenties); een centrale preventiemedewerker die meer coördinerend is, zal over andere competenties moeten beschikken dan degene die meer uitvoerende taken heeft. Bij grotere organisaties met meerdere preventiemedewerkers is uiteraard ook de onderlinge taakverdeling bepalend.

De competentie van de preventiemedewerker

Hoe meer risico’s en hoe complexer en groter de organisatie, hoe hoger het benodigde denk- en werkniveau van de preventiemedewerker. Er zijn drie niveaus te onderscheiden:

1. Basisniveau
2. Middelbaar niveau (minimaal mbo werk- en denkniveau)
3. Hoger niveau (minimaal hbo werk- en denkniveau)

Wij van Brogaal hebben een laag tussen de basis competentie van een preventiemedewerker en die van de Middelbaar veiligheidskundige namelijk de Basisveiligheidskundige nog extra zetten.

De functie Operationeel Veiligheidskundige OVK / Basis Veiligheidskundige BVK  is een nieuwe functie in Nederland.
Kortom steeds vaker wordt er door ons gesignaleerd dat er een grote behoefte is aan kennis. Een Middelbaar- of Hogere Veiligheidskundige is dan te zwaar voor de functie en een preventiemedewerker mist net de kennis en/of de  handvatten die nodig zijn op de werkvloer. De Operationeel Veiligheidskundige OVK / Basis Veiligheidskundige BVK beschikt over voldoende kennis, zodat hij/zij deze plek in kan nemen.

Het onderstaande schema is een hulpmiddel om zicht te krijgen op het benodigde competentie van een preventiemedewerker. Het schema combineert het aantal medewerkers in een organisatie met het aantal risicogebieden die daar aan de orde zijn (zoals geluid, fysieke belasting, werkdruk en dergelijke). Het schema houdt geen rekening met de complexiteit van de vraagstukken binnen een risicogebied in een bedrijf en ook niet met de onderlinge taakverdeling tussen preventiemedewerkers. Daarom geeft het niet meer dan een eerste indicatie.

Opleidingen

Op grond van de benodigde competenties en het gewenste niveau die zijn vastgesteld, kan beoordeeld worden of een (nieuwe) preventiemedewerker over voldoende deskundigheden en vaardigheden beschikt. Ontbrekende competenties kan de preventiemedewerker met gerichte opleidingen verkrijgen. Uiteraard moet de opleiding zoveel mogelijk aansluiten bij de Arbo vraagstukken die in het bedrijf spelen.

Opleidingen op basisniveau:

Opleidingen op middelbaar niveau:
Naast de opleiding tot middelbare veiligheidskundige zijn er diverse opleidingen tot preventiemedewerker of Arbo coördinator op mbo-niveau.

Opleidingen op hoger niveau:
De opleidingen tot de kerndeskundigen arbeidshygiënist, hogere veiligheidskundige of arbeids- en organisatiedeskundige zijn meerjarige Arbo opleidingen op hbo-niveau. Daarnaast worden op hbo en universitair niveau uiteenlopende opleidingen aangeboden op het terrein van arbeidsomstandigheden.

Welke competenties

Hieronder zijn de vijf basiscompetenties weergegeven voor preventiemedewerkers. In grote lijn is de eerste competentie meer van toepassing voor de preventiemedewerker met beleidsmatige taken en kunnen de andere vier voor alle type preventiemedewerkers van belang zijn.
(Deze indeling is deels gebaseerd op de STECR-leidraad: Taken en deskundigheid van preventiemedewerkers uit 2005.)

1. Organiseren van preventie binnen de organisatie. De preventiemedewerker:

• kan arbobeleid uitwerken, coördineren, evalueren en bijsturen, maar ook de grenzen van de eigen rol bewaken;
• kan systemen en regelingen voor ongevalsregistratie, keuringen, bhv, verstrekking van persoonlijke beschermingsmiddelen, Arbo voorlichting en dergelijke opzetten, bijhouden en waar nodig aanpassen;
• heeft een analytisch vermogen, kent de kenmerken van de eigen organisatie, zodat hij de juiste aangrijpingspunten inzake organisatie, techniek en gedrag kan kiezen.

2. Inhoudelijke deskundigheid over Arbo thema’s die in de organisatie spelen. De preventiemedewerker:

• heeft voldoende actuele kennis van Arbo thema’s in de organisatie en kan daarover vragen beantwoorden en voorlichting geven;
• kan Arbo knelpunten signaleren, beoordelen en daarover adviseren;
• verricht onderzoek bij Arbo risico’s of kan deze uit (laten) voeren;
• kan onderzoeksresultaten vertalen naar oplossingen, rekening houdend met bronaanpak en stand der techniek.

3. Adviseren van en samenwerken met belanghebbenden en betrokkenen. De preventiemedewerker:

• kent de rollen en rechten van werkgevers, medezeggenschapsorganen, medewerkers, leidinggevenden, de arbodienstverlener en de preventiemedewerker zelf inzake arbeidsomstandigheden, zodat hij daar juist mee om weet te gaan;
• kan effectief communiceren en samenwerken met partijen die onder andere betrokken zijn bij arbeidsomstandigheden, hen voorlichten, adviseren en waar nodig aanspreken;
• kan draagvlak creëren voor onder andere een goede werkende aanpak van preventie.

4. Meewerken aan de RI&E. De preventiemedewerker:

• kent de wettelijke eisen en de plaats van de RI&E als onderdeel van het arbobeleid;
• is in staat in samenspraak met betrokkenen een doordachte opzet voor een RI&E-onderzoek op te stellen;
• kan bij een RI&E in eigen beheer:
  • het RI&E-proces op gang brengen en coördineren,
  • onderdelen van de RI&E samen met betrokkenen uitvoeren,
  • anderen binnen de organisatie daarom direct adviseren en ondersteunen bij hun uitvoering van onderdelen van de RI&E;
• kan bij uitbesteding van de RI&E:
  • deskundigen selecteren en aansturen voor het uitvoeren van de RI&E,
  • het RI&E-rapport beoordelen;
  • is in staat om verdiepende RI&E-onderzoeken te laten uitvoeren;
  • kan een plan van aanpak (helpen) opstellen en monitoren.

5.Uitvoeren van de maatregelen of daaraan meewerken. De preventiemedewerker:

• kan voorlichting, instructie en toezicht organiseren of zelf uitvoeren;
• kan ongevalsonderzoeken, rondgangen en werkplekinspecties uitvoeren of ondersteunen;
• heeft kennis van de arbeidshygiënische strategie en kan deze daardoor toepassen;
• kan projectmatig werken aan het verbeteren van arbeidsomstandigheden;
• is in staat om betrokkenen in te schakelen bij het selecteren en implementeren van de juiste maatregelen.

Tot slot

Samenvattend: het bepalen van de benodigde competenties voor preventiemedewerkers en de daarbij horende opleidingen vergt een zorgvuldige afweging van bedrijfsspecifieke factoren.

Heeft u interesse in de diensten van onze preventiemedewerkers, Basis-,  Middelbare- of Hogere Veiligheidskundige neem dan eenvoudig contact met ons op via 033-4614303 of mail naar info@brogaal.com. Wij helpen graag direct verder.